Παύλος Χρηστίδης Υποψήφιος Βουλευτής ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νοτίου Τομέα

   Εντείνεται η ανασφάλεια στέγης μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου

Η Ελλάδα είναι από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχουν μια συνεκτική οριζόντια πολιτική για τη στέγαση. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τη δραστική μείωση των εισοδημάτων, τον μηδενισμό των αποταμιεύσεων μετά από τόσα χρόνια κρίσης, και μέτρα όπως η κατάργηση του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας και των κοινωνικών του προγραμμάτων ευνοϊκού στεγαστικού δανεισμού, οδηγεί τους Έλληνες σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση στεγαστικής ανασφάλειας. Σε όλα αυτά ήρθε και η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου που δίνει τη δυνατότητα στα fundsνα κάνουν πλειστηριασμούς. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Όσοι διαβάσαμε τον προηγούμενο Νοέμβριο την έκθεση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της τράπεζας της Ελλάδας, εκπλαγήκαμε όταν είδαμε στη σελίδα 12 της έκθεσης ότι «αναμένεται η άρση των περιορισμών (στους πλειστηριασμούς ακινήτων από τα funds)”. Πως είναι δυνατό η τράπεζα της Ελλάδας να γνωρίζει εκ των προτέρων την έκβαση μιας δικαστικής υπόθεσης η οποία δεν έχει κριθεί ακόμα; Κάποιοι δικηγορικοί σύλλογοι προχώρησαν σε αναφορές και καταγγελίες για το γεγονός ότι η τράπεζα της Ελλάδας προεξοφλούσε την άρση των περιορισμών

Το ξάφνιασμα συνεχίστηκε με την έκδοση της απόφασης της ολομέλειας του Αρείου Πάγου, ο οποίος δεν μας έχει συνηθίσει σε τέτοιες ταχύτητες. Σε μόλις 16 ημέρες από την ολοκλήρωση του φακέλου εκδόθηκε απόφαση για ένα δυσχερές, κατά κοινή ομολογία, θέμα! Εύχομαι να είναι μια νέα αρχή της γρήγορης απονομής δικαιοσύνης – πολύ φοβάμαι όμως ότι δεν είναι. Επιπλέον, σύμφωνα με την τεχνική έκθεση του δικηγορικού συλλόγου Αθηνών, το Δημόσιο ζημιώθηκε υπολογισμένα κατά 58,8 δισ. ευρώ από την απόφαση αυτή. Από τη μια, δηλαδή, το κράτος κυνηγά την φοροδιαφυγή κι από την άλλη επιτρέπει να διαφεύγουν νομότυπα κάποια δισεκατομμύρια σε αυτές τις εταιρείες.

Το πρόβλημα, όμως, δεν αφορά μόνο τα ακίνητα. Οι οφειλές των πολιτών σε funds, τράπεζες, εφορία, ΕΦΚΑ, προμηθευτές ενέργειας, δήμους κ.ά., που ανέρχονται σε 270 δισ. ευρώ, αποτελούν μια βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής. Η κυβέρνηση όμως προτιμά να κρατά το πρόβλημα κρυμμένο κάτω από το χαλί, ενόψει εκλογών, ουσιαστικά διογκώνοντάς το. Πάνω από 4 εκατομμύρια ΑΦΜ χρωστούν στην εφορία, πάνω από 2,3 εκατομμύρια χρωστούν στον ΕΦΚΑ, πάνω από 1 εκατομμύριο είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Τα ληξιπρόθεσμα χρέη στην εφορία αυξήθηκαν κατά 7,2 δισ. ευρώ το πρώτο 11μηνο του 2022 και ανάλογα είναι τα στοιχεία για χρέη στον ΕΦΚΑ.

Η αποτυχία της κυβέρνησης στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους οδηγεί σε χιλιάδες κατασχέσεις και πλειστηριασμούς, απώλειες περιουσιών, αφελληνισμό της επιχειρηματικότητας και συνθήκες κοινωνικής έκρηξης. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός έχει αποτύχει, αφού το χρέος που έχει ρυθμιστεί είναι μόνο 1,08 δισ. εκ των συνολικά 270 δισ., ενώ δεν αναμένεται να ρυθμιστεί ποσό μεγαλύτερο του 1,5 δισ. μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου. Ανάλογη αποτυχία καταγράφεται και στο πλαίσιο των ρυθμίσεων των οφειλών της πανδημίας, όπου μόλις το 6% των οφειλετών υπήχθη σε καθεστώς ρύθμισης για χρέος που συνολικά δεν υπερβαίνει τα 8 δισ. από τα 140 σε εφορία-ΕΦΚΑ.

Οι τράπεζες αφήνονται να αισχροκερδούν, τη στιγμή που νοικοκυριά και επιχειρήσεις δοκιμάζονται από το ράλι του πληθωρισμού και τις υπέρογκες αυξήσεις στις τιμές ενέργειας και τα βασικά αγαθά. Η αύξηση των επιτοκίων επιβαρύνει ως και 30% τις δόσεις των δανείων. Αυτό σημαίνει ότι για ένα δάνειο 100.000 ευρώ η δόση έχει αυξηθεί πάνω από 200 ευρώ, ενώ επίκειται και άλλη αύξηση επιτοκίων. Η κυβέρνηση «πανηγυρίζει» γιατί οι τράπεζες θα επιδοτήσουν τη μισή αύξηση της δόσης για 30.000 δανειολήπτες, όταν οι συνεπείς δανειολήπτες που υφίστανται τις συνέπειες των αυξήσεων των επιτοκίων ξεπερνούν τις 400.000. Πόσο είναι όμως το κόστος που θα επωμιστούν οι τράπεζες; Μόλις 20 εκατ. ευρώ, όταν από το «άνοιγμα» της ψαλίδας μεταξύ επιτοκίου χορηγήσεων και επιτοκίου καταθέσεων αποκομίζουν κέρδη που αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ.

Η ΝΔ κατάργησε οριστικά τον ν. 3869/2010 (νόμο Κατσέλη), φέρνοντας νέο πτωχευτικό κώδικα που απέδωσε μόλις 2000 ρυθμίσεις οφειλών.Σήμερα, ωστόσο, και με το νόμο της ΝΔ δεν υπάρχει καμία προστασία πρώτης κατοικίας. Τα ευάλωτα νοικοκυριά που «προστάτεψε» η κυβέρνηση είναι μόλις 3.500, αν και τα κόκκινα δάνεια φτάνουν τα 1,5 εκατομμύρια.Αυτή τη στιγμή, ωστόσο,  αντιμετωπίζουμε νέα κρίση ακρίβειας και πληθωρισμού και γι’ αυτό πρέπει επιτακτικά να υπάρξει ένα νέο  πλαίσιο προστασίας για τους πραγματικά ευάλωτους δανειολήπτες.

Αυτή τη στιγμή στην ηλεκτρονική πλατφόρμα των πλειστηριασμών είναι αναρτημένοι 172.327 πλειστηριασμοί, εκ των οποίων οι 1.504 έχουν προγραμματιστεί για την επόμενη εβδομάδα. Σαν δικηγόρος μπορώ να πω ότι οι εκπρόσωποι των funds, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς ήταν φειδωλοί στις ρυθμίσεις που τυχόν πρότειναν στους δανειολήπτες, πλέον, μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου, έχουν σκληρύνει εντελώς και δεν είναι πρόθυμοι για καμία ρύθμιση.

Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής έχει προτείνει ένα νέο πλαίσιο ρυθμίσεων 120 δόσεων για χρέη σε εφορία και ΕΦΚΑ με κούρεμα 30% της οφειλής, εφόσον τηρείται η ρύθμιση, ώστε και το δημόσιο να εισπράξει και οι οφειλέτες να ρυθμίσουν και να απαλλαγούν από τα χρέη. Επίσης, έχει επανειλημμένως ζητήσει την προστασία της πρώτης κατοικίας στα πρότυπα του ν. 3869/2010, ενώ προτείνει κι ένα νέο πλαίσιο ρυθμίσεων 240 δόσεων για χρέη σε τράπεζες-funds, με τραπεζικό διαμεσολαβητή να κρίνει τη βιωσιμότητα των προτεινόμενων ρυθμίσεων και εφαρμογή κανόνων στη λειτουργία των εταιρειών διαχείρισης, όπως προβλέπει σχετική κοινοτική οδηγία. Στις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ περιλαμβάνεται:

• Ο καθορισμός χαμηλότερων δόσεων και σταθερό, χαμηλό επιτόκιο για τις ρυθμίσεις δανείων.
• Επιδότηση από το δημόσιο των δόσεων αποπληρωμής για αποδεδειγμένα αδύναμους δανειολήπτες.
• Προστασία της αγροτικής γης.

Όσον, δε, αφορά τον εξωδικαστικό μηχανισμό επισημαίνουμε ως ελάχιστες προϋποθέσεις για την ενίσχυση της αποδοτικότητάς του τις εξής:

1) Την υποχρεωτική συμμετοχή όλων των πιστωτών με την κατάθεση πρότασης ρύθμισης, με πρόβλεψη διαφορετικά συνεπειών και κυρώσεων σε περίπτωση άρνησης, όπως ενδεικτικά της αναστολής της δυνατότητας έναρξης ή συνέχισης πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης, διαγραφή τόκων  υπερημερίας  κ.ά.

2) Την υποχρεωτική αιτιολόγηση των προτάσεων ρύθμισης, ιδίως σε συνάρτηση με την οικονομική κατάσταση και την  ικανότητα αποπληρωμής των οφειλετών

3) Την καθιέρωση της δυνατότητας προσφυγής των οφειλετών σε επιτροπές που θα συγκροτηθούν υπό την ευθύνη της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού χρέους και θα συστήνουν, ως μία τελευταία ευκαιρία, την ενδεδειγμένη ως κατάλληλη για την περίπτωση λύση διευθέτησης των οφειλών.

Στη δύσκολη αυτή οικονομική συγκυρία εκείνο  που προέχει είναι να αποκατασταθεί η ικανότητα αποπληρωμής των επιχειρήσεων, με την παροχή κατάλληλων κινήτρων και ρεαλιστικών ρυθμίσεων.